Waarom praten over media zo belangrijk is: ‘een sterke relatie is de beste bescherming’

“Kinderen leven in een wereld waarin online en offline steeds meer door elkaar lopen”, zegt Karin. “Dat maakt opvoeden ingewikkelder. Je ziet niet altijd waar je kind mee bezig is en je kunt ook niet overal controle op houden. Juist daarom is het belangrijk om in verbinding te blijven, zodat je kind zich gehoord voelt én weet dat jij er bent als ouder.”

Vasanthi vult aan: “Als kinderen ouder worden of meer online zijn, denken we soms dat we als ouders minder invloed hebben. Maar onderzoek laat zien dat je als ouder een grote rol blijft spelen, zolang je zichtbaar en beschikbaar bent.”

Praten helpt, en niet alleen om problemen op tijd te herkennen. Volgens Karin en Vasanthi is het minstens zo belangrijk voor de groei van je kind. Door het gesprek aan te gaan, help je je kind bouwen aan zelfvertrouwen en online weerbaarheid. Vasanthi legt uit: “Als je uitlegt wat veilig gedrag is én waarom dat belangrijk is, leert je kind zelf nadenken over wat verstandig is. Dat werkt beter dan alleen zeggen wat niet mag.”

Bijvoorbeeld over sociale media: als je uitlegt waarom het slim is om niet alles te delen, en daarbij vertelt hoe jij dat zelf aanpakt, geef je je kind iets om op terug te vallen. Zulke gesprekken bieden houvast. Net als praten over wat je kind online tegenkomt; filmpjes, berichtjes, of gedoe met vrienden. Door er samen woorden aan te geven, leert je kind gevoelens en twijfels beter begrijpen én delen. En dat is juist in de puberteit extra belangrijk.

Als het over mediaopvoeding gaat, denken we al snel aan regels: hoe lang mag mijn kind op een scherm? Welke apps zijn wel of niet oké? Wat moet ik verbieden? Maar volgens Karin en Vasanthi is de relatie tussen ouder en kind belangrijker dan de regels. “Een sterke relatie is de beste bescherming”, zegt Karin. “Als een kind zich veilig voelt, komt het vanzelf naar je toe als er iets niet goed gaat.”

Dat betekent niet dat je als ouder geen grenzen mag stellen, integendeel. “Regels zijn belangrijk, maar ze werken beter als je kind begrijpt waarom ze er zijn”, zegt Vasanthi. “En als je ze samen bespreekt in plaats van oplegt.” Daarbij helpt het om als ouder ook in de spiegel te kijken. Ben je bijvoorbeeld echt ‘aanwezig’ als je met je kind eet, of zit je dan zelf op je telefoon?

Een goed gesprek begint vaak met een simpel haakje. Vraag waar je kind om moest lachen op TikTok, wat zijn favoriete game is of welk filmpje indruk maakte. Je hoeft echt niet alles te snappen, als je maar laat zien dat je geïnteresseerd bent. Kinderen voelen het meteen als je dat niet echt bent.

Vasanthi benadrukt hoe belangrijk het is om je oordeel uit te stellen. “Kinderen vertellen pas écht iets als ze merken dat ze serieus genomen worden. Als je meteen reageert met ‘dat is gevaarlijk!’ of ‘dat mag niet!’, klapt een kind dicht. Dan leer je niets over zijn binnenwereld en blijft die online wereld juist onzichtbaar.”

Praten gaat niet altijd vanzelf. Zeker niet als je kind in de puberteit zit of als je je zorgen maakt over wat er online gebeurt. Maar ook dan geldt: blijf praten. “Het helpt om je eigen onzekerheid te benoemen”, zegt Karin. “Zeg gerust dat je het spannend of moeilijk vindt, of dat je niet precies weet hoe iets werkt. Daarmee laat je zien dat jij ook niet alles weet, en dat geeft je kind de ruimte om open te zijn.” Ook humor kan helpen, stelt Vasanthi: “Een grapje, een gek voorbeeld of zelf iets fout zeggen kan de spanning doorbreken. En lukt het gesprek niet meteen? Geen stress. Probeer het later gewoon nog een keer. Op een ander moment, op een andere manier.”

Mediaopvoeding gaat niet alleen over telefoons en tablets. Volgens Karin raakt het ook aan dingen als zelfvertrouwen, omgaan met anderen, gezondheid en hoe je kind naar zichzelf kijkt. “Door samen te praten over media, open je ook het gesprek over andere belangrijke onderwerpen in de opvoeding”, zegt ze. Kortom: media is vaak de ingang naar nog veel meer waardevolle gesprekken.

1. Maak het alledaags: praat over media zoals je ook vraagt naar school of vriendjes.
2. Kies een goed moment en een fijne plek om met je kind of tiener te praten over schermgebruik.
3. Stel open vragen zoals: ‘Wat zou jij doen als je zo’n bericht kreeg?’
4. Luister actief: toon interesse zonder meteen te corrigeren.
5. Wees eerlijk over je eigen gebruik: benoem ook je eigen worstelingen.
6. Gebruik actuele situaties: een nieuwsitem of filmpje als aanleiding.
7. Creëer mediamomentjes: kijk samen, speel mee, laat je kind iets uitleggen.
8. Blijf beschikbaar: ook als je kind niet wil praten, laat merken dat je er bent.

Chatten en social: wat is een geschikte leeftijd?

Bekijk richtlijnen en tips